اکثر رانندگان حداقل برای یک‌بار با مشکل استارت نخوردن خودرو مواجه شده‌اند. استارت نخوردن ماشین عوامل متعددی دارد. این مشکل معمولاً در فصول سرد سال بیشتر نمایان میشود. در این مقاله قصد داریم تا علت استارت نخوردن ماشین ، پیدا کردن مشکل و رفع آن را برای شما موردبررسی قرار دهیم.
البته این نکته را در نظر داشته باشید استارت نخوردن خودرو با استارت خوردن ولی روشن نشدن خودرو تفاوت دارد. پس روشن نشدن خودرو را با استارت نخوردن اشتباه نگیرید. ممکن است روشن نشدن خودرو دلایلی داشته باشد که هیچ ربطی به استارت نخوردن آن نداشته باشد. بنابراین بهتر است قبل از اینکه این مقاله را مطالعه کنید، این نکته را مدنظر قرار دهید.
عوامل استارت نخوردن ماشین
باطری، استارت، دینام و سوئیچ چهار علت استارت نخوردن ماشین هستند که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
زمانی که خودرو استارت نمی‌خورد، اولین چیزی که در خودرو به ذهن راننده می‌رسد باطری است. باطری جزء قطعات مصرفی خودرو است و مثل خیلی دیگر از قطعات تاریخ مصرف دارد. معمولاً طول عمر باطری دو سال است. البته موارد متعددی ازجمله نحوه عملکرد دینام در طول عمر باطری تأثیرگذار هستند.
دقت کنید درصورتی‌که باطری خراب باشد خودرو روشن نمی‌شود. اما به‌هیچ‌عنوان خودسرانه اقدام به تعویض باطری نکنید. ابتدا به تعمیرگاه مراجعه کنید تا تعمیرکار عیب موردنظر را بررسی کند و اگر از باطری بود، سپس آن را عوض کنید.
استارت یکی از قطعات به‌کاررفته و مهم‌ترین قطعه در خودرو برای روشن شدن ماشین است. استارت از اجزای مختلفی تشکیل‌شده است که با هماهنگی یکدیگر، دنده فلایویل (FlyWheel) خودرو را درگیر کرده و آوانس جرقه را از طریق سنسور میل‌لنگ به کامپیوتر گزارش می‌دهد. زغال استارت، اتوماتیک، آرمیچر، چرخ‌دنده، دوشاخه، بوش و یک پوسته بیرونی اجزای تشکیل‌دهنده استارت هستند. زمانی که راننده اقدام به استارت زدن می‌کند، برق از طریق باطری به سر استارت می‌رسد. زغال برق را به آرمیچر رسانده، آرمیچر چرخ‌دنده را می‌چرخاند و خودرو روشن میشود. اگر استارت شما خراب باشد، این فرآیند برق‌رسانی مختل میشود. بنابراین همین مشکل علت استارت نخوردن ماشین شما است.
شاید برای شما این سؤال به‌‌وجود بیاید که دینام خودرو چه ارتباطی با استارت خوردن ماشین دارد؟ دینام عملیات شارژ باطری را انجام می‌دهد. اگر دینام باطری را شارژ نکند یا اختلالی در روند شارژ آن پیش بیاید، باطری دشارژ یا به‌اصطلاح خالی میشود. خالی شدن باطری علت استارت نخوردن ماشین است و از قضا یکی از رایج‌ترین دلایل این مورد به حساب می‌رود.
اجزاء دینام را زغال، آفتامات، آرمیچر، بالشتک، دیود، بلبرینگ و پوسته تشکیل می‌دهند. این اجزاء کنار یکدیگر عملیات شارژ باطری را انجام می‌دهند. اگر یکی از این قطعات به‌خوبی عمل نکند در شارژ شدن باطری اختلال ایجاد میشود.
برای استارت زدن نیاز به سوئیچ است. مجموعه سوئیچ از یک مغزی سوئیچ و چند رشته سیم تشکیل شده‌است. مغزی سوئیچ سه حالت بسته یا خاموش، سوئیچ باز و استارت زدن را شامل میشود. عملکرد سوئیچ در حالت بسته مشخص است و هیچ عمل خاصی صورت نمی‌گیرد. در حالت سوئیچ باز برق به پشت صفحه کیلومتر و برخی از قطعات و اجزا موتور می‌رسد. آخرین مرحله استارت زدن است که مثبت ۱۲ ولت از سوئیچ، تنها به اتوماتیک استارت می‌رسد و خودرو استارت می‌خورد. اگر سوئیچ، مغزی سوئیچ یا سیم‌کشی ایراد داشته باشد خودرو روشن نمی‌شود.
دلایل استارت نخوردن ماشین
همان‌طور که گفته شد، چهار عامل اصلی استارت نخوردن خودرو باطری، استارت، دینام و سوئیچ هستند. این قطعات مکمل یکدیگر بوده و در صورت خرابی یکی از آنها به سایر قطعات آسیب می‌رسد. اما شاید تشخیص مشکل و فهمیدن اینکه علت استارت نخوردن ماشین به‌خاطر کدام یک از این قطعات است کار چالش‌برانگیزی به‌نظر برسد. به همین خاطر ما در ادامه نکات مهمی را در این مورد برای شما بازگو می‌کنیم که با مطالعه آنها اطلاعات مفیدی در این زمینه کسب خواهید کرد.
۱. اگر بعد از باز کردن سوئیچ هیچ علامتی مشاهده نمی‌شود
اگر سوئیچ خودرو را باز کردید و هیچ علائمی پشت صفحه کیلومتر نبود، قبل از هر چیز فیوزها را چک کنید. اگر از سالم بودن فیوزها مطمئن شدید به سراغ سوئیچ و مغزی سوئیچ بروید. سیم‌کشی سوئیچ و سوکت‌ها را بررسی کنید. در شرایط سالم بودن مسیر سیم‌کشی و مغزی سوئیچ، تنها گزینه باطری باقی می‌ماند. آخرین کاری که در این مرحله باید انجام شود تست باطری است. به‌احتمال فراوان در این حالت مدار باطری قطع‌شده است. اگر برای تست باطری به هیچ ابزاری دسترسی ندارید، با یک تکه سیم می‌توانید قطب‌های باطری را به‌صورت لحظه‌ای به یکدیگر متصل کنید. یکی از قطب‌ها باید جرقه قوی داشته باشد، در غیر این صورت باطری خراب بوده و باید تعویض گردد.
۲. اگر سوئیچ برق متصل باشد اما ماشین استارت نخورد
اگر در شرایط سوئیچ باز، برق پشت صفحه کیلومتر باشد و هنگام استارت زدن برق قطع شود و خودرو استارت نخورد این یعنی به احتمال خیلی زیاد باطری ضعیف شده است. در این صورت باطری باید شارژ شده و یا در صورت نیاز تعویض گردد. اما اگر صرفاً باتری خودروی شما ضعیف شده باشد یا به اصطلاح خوابیده باشد، معمولاً در چنین شرایطی با هل دادن یا باطری به باطری کردن با یک خودروی دیگر، می‌توانید ماشینتان را روشن کنید. در نظر داشته باشید که حتی‌الامکان خودروهای خانواده ایران‌خودرو را هل ندهید. این خودروها دارای تسمه تایم بوده و در صورت پاره شدن تسمه تایم به موتور خودرو آسیب می‌رسد که هزینه زیادی را در برمی‌گیرد.
بعد از روشن کردن ماشین، حداقل باید یک ساعت ماشین روشن باشد تا دینام با شارژ کردن، باطری را شارژ کند.
۳. اگر بعد از استارت زدن هیچ اتفاقی نیفتاده و خودرو روشن نمی‌شود
اگر بعد از استارت زدن هیچ اتفاقی نمی‌افتد و خودرو استارت نمی‌خورد، برای پیدا کردن علت استارت نخوردن ماشین باید ابتدا به سراغ مغزی سوئیچ، سپس مسیر سیم‌کشی سوئیچ تا استارت بروید و درنهایت خود استارت را بررسی کنید. اگر سوئیچ و سیم‌کشی سالم بود، زغال استارت تمام‌شده یا آرمیچر سوخته است. در این شرایط نیز می‌توانید به کمک هل دادن اقدام به روشن کردن ماشین کنید.
۴. اگر خودرو با تأخیر استارت بخورد و دیرتر از حد معمول روشن شود
در بسیاری از موارد، زمانی که خودرو ضعیف استارت می‌خورد و دیر روشن میشود، عموم مردم فکر می‌کنند که باطری معیوب شده و اقدام به تعویض باطری می‌کنند اما بازهم مشکل برطرف نمی‌شود. یکی از رایج‌ترین مشکلاتی که در چنین حالتی پیش می‌آید ایجاد خرابی در قسمت بوش استارت است. در همچین حالتی باید استارت خودرو تعمیر شده و بوش‌های آن تعویض گردد.
۵. اگر در حین استارت زدن صدای غیرمعمولی شنیده شود
هنگام استارت زدن اگر صدای تق‌تق شنیدید مستقیماً سراغ استارت بروید. چراکه در چنین مواردی اغلب اتوماتیک استارت ضعیف یا خراب‌شده است. برای تست کردن ضعیف بودن اتوماتیک می‌توانید از یک تکه سیم استفاده کنید. یک سر سیم را به قطب مثبت باطری و سر دیگر سیم را به سوکت اتوماتیک وصل کنید. اگر استارت به‌خوبی عمل کند و خودرو روشن شود یعنی اتوماتیک ضعیف شده است. اگر مشکل خیلی جدی نباشد، این مورد با نصب یک رله برای اتوماتیک استارت برطرف میشود. رله قطعه‌ای ساده است که برق اتوماتیک را تقویت کرده و به نوعی ضعف و اختلال عملکرد آن را از این طریق پوشش می‌دهد. توجه داشته باشید که اگر با استفاده از سیم هم استارت عمل نکند، باید اتوماتیک تعویض گردد تا ایراد رفع شود.
۶. اگر هنگام استارت زدن صدای قیژ به گوش برسد
استارت نخوردن خودرو میتواند از خراب شدن چرخ‌دنده استارت باشد. آسان‌ترین مشکلی که راننده به آن پی می‌برد خرابی چرخ‌دنده است. هنگام استارت زدن اگر صدای قیژ به گوش برسد چرخ‌دنده استارت‌تان خراب شده است، که معمولاً برای همه به‌راحتی قابل‌تشخیص است. شکسته شدن دوشاخه نیز مشکلی مشابه خراب شدن چرخ‌دنده به وجود می‌آورد. بنابراین در هنگام تعمیر حتماً باید به دوشاخه نیز توجه شود تا در صورت شکسته شدن تعویض شود.
۷. اگر خودرو مدتی بعد از روشن شدن ناگهان خاموش میشود
همان‌طور که اشاره شد، دینام باطری را شارژ می‌کند. اگر دینام خراب باشد و باطری را شارژ نکند، باطری دشارژ میشود. معمولاً خودرویی که دینام آن معیوب باشد نهایتاً تا یک ساعت روشن می‌ماند. اگر خودرو را خاموش کنید، به دلیل خالی شدن شارژ باطری خودرو مجدداً روشن نمی‌شود. برای رفع این مشکل ابتدا دینام را تعمیر کنید سپس باطری را شارژ کنید.
نکته: در خودروهای خانواده ایران‌خودرو (پژو۴۰۵، پارس و سمند) یک عدد رله زیر پای راننده وجود دارد که در صورت خرابی، خودرو استارت نمی‌خورد.